Ο πανηγυρικός λόγος του Σταμάτη Κατσού εις μνήμην των ηρωικών Πεσόντων του Κακολυρίου Κύμης

Η σημερινή μέρα αποτελεί μια μαύρη επέτειο για το ηρωικό Κακολύρι Κύμης. Οι μνήμες από αυτή τη μελανή σελίδα της ιστορίας ξύπνησαν όπως κάθε χρόνο. Το 1944 στις 24 Μαΐου, ανήμερα του Αγίου Συμεών, οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν 30 Κακολύριανους. Η εκτέλεση αυτή αποτελούσε μια πράξη εκδίκησης, αντίποινα για το θάνατο ενός Γερμανού στρατιώτη.  Τόσο ήταν το μένος και η αγριότητα των κατακτητών που υποχρέωσαν τους μελλοθάνατους να ανοίξουν μόνοι τους το μεγάλο λάκκο του ενταφιασμού τους και στη συνέχεια πυρπόλησαν το χωριό.

Κάθε χρόνο οι απόγονοι αυτών των ηρώων τιμούν τη μνήμη των προγόνων τους που χάθηκαν τόσο άδικα, πληρώνοντας έτσι με την ίδια τους τη ζωή το τίμημα του αγώνα για Ελευθερία του έθνους.

Κατά τη διάρκεια της ετήσιας τελετής μνήμης ακούγεται πάντα ένας πανηγυρικός λόγος. Το δύσκολο έργο φέτος ανέλαβε ο Σταμάτης Κατσός. Τα λόγια του προκάλεσαν ρίγη συγκίνησης σε όλο το ακροατήριο. Σας παραθέτουμε το λόγο αυτούσιο.

« Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, συγκεντρωθήκαμε σήμερα για να τιμήσουμε αυτούς που εκτελέστηκαν σε τούτο εδώ τον τόπο από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής πριν από 77 χρόνια. Τριάντα συνολικά φιλήσυχοι συντοπίτες μας που προσπαθούσαν να επιβιώσουν αυτοί και οι οικογένειές τους κάτω από δύσκολες συνθήκες που γέννησε ο πόλεμος, πέφτουν νεκροί. Τριάντα αθώοι εκτελούνται από τους εκφραστές της ναζιστικής ιδεολογίας.

Ήταν Μάης του 1944 όταν μια ομάδα της εθνικής αντίστασης, στα πλαίσια του συμμαχικού σχεδίου για σαμποτάζ και δολιοφθορές εναντίον του στρατού κατοχής, αποφάσισε την ανατίναξη της γέφυρας της “Σκοτεινής” κοντά στο χωριό Μεντούλι για να αποκόψει την επικοινωνία και τον ανεφοδιασμό των Γερμανών στρατιωτών που βρισκόντουσαν στην Κύμη. Κάτοικος του χωριού μας έστειλε γράμμα στους αντάρτες που τους προειδοποιούσε ότι η γέφυρα φυλασσόταν από Γερμανούς. Αυτό το γράμμα δεν έφτασε ποτέ στα χέρια τους. Έτσι, την νύχτα της 23^ης προς 24^ης Μαΐου, οι αντάρτες αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν την επιχείρηση της ανατίναξης. Κατά την διάρκεια της επιχείρησης ένας αντάρτης σκοτώνει έναν Γερμανό στρατιώτη.

Οι Γερμανοί ακολουθώντας την συνηθισμένη πρακτική των αντιποίνων που άρχισε το 1942 και εντατικοποιήθηκε την περίοδο ’43-’44 και με υπόδειξη ντόπιων συνεργατών των Γερμανών, των γνωστών δωσίλογων ταγματασφαλιτών, τα ξημερώματα περικυκλώνουν το χωριό μας. Σκοτώνουν επιτόπου μερικούς που βρέθηκαν μπροστά τους και συλλαμβάνουν άντρες κάθε ηλικίας, λεηλατούν και βάζουν φωτιά σε 56 σπίτια, σχεδόν τα μισά σπίτια του χωριού. Η θηριωδία των εκφραστών του φασισμού μόλις είχε αρχίσει. Όσους συλλαμβάνουν τους οδηγούν στον Άγιο Δημήτρη στις Κονίστρες και μετά από λίγες ώρες τους οδηγούν σε τούτο εδώ τον τόπο. Τους στήνουν κατά ομάδες και τους εκτελούν.

Το μίσος των Γερμανών ήταν τόσο μεγάλο που καταμετρώντας του συλληφθέντες, όταν κατάλαβαν ότι τους έλειπε ένας, έψαξαν, τον βρήκαν κρυμμένο κάτω από την Αγία Τράπεζα στον Άγιο Δημήτρη, τον έδεσαν πίσω από μια μηχανή και τον έσυραν μέχρι εδώ πιο πέρα όπου και ξεψύχησε. Μια άλλη περίπτωση ήταν όταν ο πατέρας παρακάλεσε να εκτελεστεί πρώτα αυτός και μετά ο γιος του. Και η απάντηση ήταν να δοθεί η διαταγή να εκτελεστεί πρώτα ο γιος μπροστά στα μάτια του ανήμπορου να αντιδράσει πατέρα. Όλοι οι νεκροί θάφτονται σε ομαδικό τάφο που ανοίγεται από τους κατοίκους του παρακείμενου χωριού Γιάννηδες κατόπιν διαταγής των Γερμανών. Δεν σεβάστηκαν ούτε τους νεκρούς και δεν άφησαν τους δικούς τους ανθρώπους να τους θάψουν και να τους θρηνήσουν όπως τους άξιζε.

Από την μια στιγμή στην άλλη, οι αθώοι συντοπίτες μας που εκτελέστηκαν άδικα γράφτηκαν στις ένδοξες σελίδες της ιστορίας μας σαν ήρωες μαζί μ’ αυτούς που έπεσαν στην Καισαριανή, στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στο Χορτιάτη, στην Άρτα και σε πολλά ακόμα μαρτυρικά χωριά και κωμοπόλεις της χώρας μας.

Ο σημερινός εορτασμός πρέπει να μας θυμίζει την βαρβαρότητα και τη θηριωδία της ναζιστικής ιδεολογίας. Οι άνθρωποι θα έπρεπε να είχαν διδαχθεί από τα δεινά και την καταστροφή που επιφέρει ο φασισμός σε κάθε έκφανση του. Κι όμως, μέχρι και σήμερα βλέπουμε οργανώσεις και φασιστικά μορφώματα να ξεπροβάλλουν σε διάφορες χώρες του κόσμου. Καλύπτονται πίσω από τις κρίσεις, τη δυστυχία, την ανωριμότητα του ανθρώπου και με εθνικιστικές κορώνες πολλές φορές καταφέρνουν να γίνονται “κομμάτια” του κοινωνικού ιστού και να δηλητηριάζουν την νεολαία με ψεύτικες υποσχέσεις. Πολλές φορές διεισδύουν στις δημοκρατικές δομές και τις πολεμούν και των έσω. Θα πρέπει να είμαστε πάντα σε επαγρύπνηση, προσεκτικοί και να προφυλάσσουμε κυρίως την νεολαία μας εάν θέλουμε να έχουμε ένα καλύτερο μέλλον.

Αν κάτι θα έπρεπε να μας διδάξει η θυσία των συντοπιτών μας είναι ότι ο άνθρωπος θα πρέπει να συμπεριφέρεται ως άνθρωπος με όλη τη σημασία της λέξης. Η βία που υπήρξε από καταβολής του κόσμου και κάνει τον άνθρωπο να συμπεριφέρεται ως θηρίο όταν καταλαβαίνει ότι έχει την δύναμη και μπορεί να επιβληθεί στον συνάνθρωπό του θα πρέπει να εξαλειφθεί. Ο άνθρωπος ως λογικό ον θα πρέπει να διοχετεύει την πνευματική και σωματική δύναμη του για το καλό του συνανθρώπου του και όχι για τον εξευτελισμό, τον εκφοβισμό και πολλές φορές τον αφανισμό του.

Η τιμή που αποδίδουμε σήμερα σ’ αυτούς τους αθώους  ανθρώπους που έπεσαν περήφανοι σε τούτα εδώ τα χώματα δεν θα είναι τίποτα αν ο καθένας μας δεν βάλει το λιθαράκι του και δεν αναλογιστεί ότι ο άνθρωπος είναι κομμάτι ενός ενιαίου κόσμου. Παρά τις διαφορετικότητες και τις ιδιομορφίες των λαών, θα πρέπει να μας διακατέχει η οικουμενική συνείδηση για ένα καλύτερο κόσμο, πιο δίκαιο, πιο δημιουργικό, πιο ειρηνικό, πιο χαρούμενο, πιο ευτυχισμένο.

Θα πρέπει να εναντιωνόμαστε στις σύγχρονες μορφές φασισμού και ιμπεριαλισμού που επιβάλλονται είτε με τα όπλα είτε με την οικονομία και με πρόσχημα τη θρησκεία, την τρομοκρατία, ακόμα και με πρόσχημα τα ανθρώπινα δικαιώματα. Θα πρέπει να εναντιωνόμαστε σ’ αυτούς που βαφτίζουν τους πολέμους ανθρωπιστικούς και τις εκατόμβες αθώων θυμάτων παράπλευρες απώλειες. Τέλος, θα πρέπει οι οργανώσεις και οι οργανισμοί που ιδρύθηκαν με απαίτηση των λαών για ειρηνική συνύπαρξη να είναι οι υπερασπιστές των ιδεών για τις οποίες ιδρύθηκαν και όχι καθαρτήριο βρώμικων συμφερόντων στη μάχη των συστημάτων για την νομή της εξουσίας και του χρήματος.»